Van frustratie naar fundament
Tien jaar geleden zagen Paul Potters en medeoprichter Menno Malta van Monotch dat het delen van verkeersdata muurvast zat. Overheden, autofabrikanten en leveranciers spraken letterlijk en figuurlijk hun eigen taal. “De wil om samen te werken en te moderniseren was er, maar de wereld van verkeerssystemen zat vast in oude technologie,” vertelt Potters. “We zaten in eindeloze overleggen waarin iedereen zijn eigen standaarden verdedigde. We bedachten dat we moesten ophouden met praten en gewoon gaan bouwen.”
Potters bracht zijn hele loopbaan door in de wereld van mobiliteit en ICT. Hij werkte aan reisinformatie, rekeningrijden en verschillende vormen van verkeersmanagement. “De intentie om te vernieuwen was er altijd, maar het tempo was traag,” zegt hij. “Iedereen zag dat de toekomst digitaal zou zijn, maar de praktijk bleef vaak hangen in verouderde systemen. Wij besloten: als we dit echt willen veranderen, moeten we het zelf gaan doen.”
Zo ontstond Monotch. En met een helder doel; zorgen dat verkeersdata net zo professioneel, veilig en betrouwbaar gedeeld wordt als de beursinformatie bij Bloomberg of het nieuws bij Reuters. Onder het motto ‘We Make Traffic Talk’ bouwden Potters en Malta aan TLEX (Traffic Live Exchange). Een platform dat voertuigen, verkeerslichten, weggebruikers, apps en wegbeheerders realtime met elkaar verbindt.
“Mobiliteit is geen eenrichtingsverkeer,” zegt Potters. “Het is een gesprek. Elk verkeerslicht, elke auto vertelt wat hij doet, zodat anderen kunnen reageren. Daardoor wordt het systeem slimmer, veiliger en duurzamer.”
Het idee bleek krachtig én schaalbaar. Monotch’s Smart Mobility Platform draait inmiddels landelijk in Nederland, in België en in delen van Scandinavië. In Nederland lag de technologie van Monotch eerder aan de basis van Talking Traffic, het programma dat connected verkeerslichten en voertuigen mogelijk maakte. Die ervaring vormt nu het fundament onder DITM.
“Ambulances krijgen automatisch groen licht en adviessnelheden worden realtime aangepast aan de omstandigheden.”
Een laboratorium voor vernieuwing
Met de start van het DITM-programma - een RAI Automotive Industry NL en Brainport Development -initiatief dat mede gefinancierd wordt door het Nationaal Groeifonds- zet Monotch een volgende stap. In DITM staat het bouwen van de digitale infrastructuur voor de toekomst van mobiliteit centraal. “Wat voor ons uniek is aan het project,” vertelt Potters, “is dat het een omgeving is waar we echt kunnen experimenteren. We zitten aan tafel met gelijkgestemden die begrijpen wat digitalisering van mobiliteit vraagt. En je mag er ook falen. Dat is essentieel voor innovatie.”
Binnen werkpakket vier, dat draait om betrouwbare en actuele digitale infrastructuur voor geautomatiseerd vervoer, veilige navigatie en toekomstige mobiliteitstoepassingen, werkt Monotch aan een nieuw type dataverbinding: het Federation Block binnen hun platform TLEX. Die federatieve laag maakt het mogelijk om data veilig en realtime te delen tussen verschillende ecosystemen, landen en organisaties.
“Het zorgt er bijvoorbeeld voor dat een Duitse automobilist die in Nederland rijdt nog steeds zijn eigen app, navigatie en dashboard kan gebruiken,” legt Potters uit. “De systemen praten met elkaar, zonder dat iemand zijn data hoeft af te staan. Dat is de toekomst van Europese mobiliteit.”
De samenwerking binnen DITM maakt dat mogelijk. “We doen dit samen met partijen als TNO, Siemens, TomTom en V-tron,” zegt Potters. “Iedereen brengt zijn eigen kennis en perspectief mee. Dat maakt het gesprek rijker en de oplossingen sterker.”
“We hebben bewezen dat je niet één groot Europees systeem hoeft te bouwen. Dat is echt een gamechanger.”
Technologie die werkt
Waar veel innovatieprojecten bij proefopstellingen blijven steken, is de technologie van Monotch inmiddels bewezen in de praktijk. Elk verkeerslicht in Nederland communiceert tot tien keer per seconde met het platform. Miljoenen voertuigen sturen realtime hun status door. “Het is geen experiment meer,” zegt Potters. “Het draait al, op nationaal niveau. Dat is ons grootste bewijs van succes.”
Die infrastructuur maakt talloze toepassingen mogelijk. “Ambulances krijgen automatisch groen licht, vrachtverkeer rijdt soepeler door de stad dankzij slimme verkeersregeling, en adviessnelheden worden realtime aangepast aan de omstandigheden. Als er mist is of een incident, kunnen we alle voertuigen in een gebied tegelijk waarschuwen. Dat verhoogt de veiligheid enorm,” legt Potters uit.
Een ander voorbeeld is Intelligent Speed Assistance (ISA), een systeem waarbij voertuigen automatisch adviessnelheden ontvangen op basis van actuele omstandigheden. “Wij gebruiken dat binnen DITM als voorbeeld om te testen hoe gegevens tussen systemen kunnen worden gedeeld,” vertelt Potters. “Zo wordt duidelijk hoe we binnen federaties met kwaliteit en timing kunnen omgaan. En dat werkt.”
Federeren zonder grenzen
De grootste doorbraak binnen DITM ligt volgens Potters in de federatie van data: de techniek én de governance die het mogelijk maken om netwerken te koppelen zonder dat data gecentraliseerd hoeft te worden. “We hebben bewezen dat je niet één groot Europees systeem hoeft te bouwen,” zegt hij. “Je kunt kleinere, autonome systemen verbinden als legoblokjes. Elk land of organisatie blijft eigenaar van zijn eigen data, maar via de federatie kunnen ze realtime samenwerken. Dat is echt een gamechanger.”
Binnen DITM ontwikkelde Monotch samen met de partners de onderliggende spelregels voor governance, kwaliteit en veiligheid. “Het gaat niet alleen om techniek,” benadrukt Potters. “Je moet weten wie toegang heeft, wie geautoriseerd is en of de data betrouwbaar is. Dat hebben we nu geregeld.”
Die aanpak sluit ook aan bij de Mobility Data Spaces die in Europa in opkomst zijn. In feite vormt TLEX al een werkend voorbeeld van zo’n federatief netwerk dat gebouwd is met de Key Enabling Technologies waarop de EU zich richt: AI, 5G en Cloud/Edge computing.
“Eén verkeersdode kost de samenleving ongeveer drie miljoen euro. Als we met deze systemen bijdragen aan nul verkeersdoden is dat onbetaalbaar.”
Nederland als proeftuin voor Europa
Met de DITM-resultaten op zak kijkt Monotch verder. De technologie wordt inmiddels toegepast in Vlaanderen en Scandinavië en nieuwe internationale projecten zijn in voorbereiding. “DITM is een springplank,” zegt Potters. “De kennis die we hier opdoen, nemen we mee naar internationale samenwerkingen. Het heeft ons weer een stap verder gebracht. We kunnen nu laten zien dat het op internationale schaal werkt.” Ook Brainport blijft voor Monotch de perfecte omgeving om te groeien. “Je praat hier met partijen die echt begrijpen wat nodig is. Dat maakt innovatie snel en concreet,” zegt Potters. “In Brussel ben je vaak een jaar verder voordat iedereen het eens is. Hier kun je snel schakelen, experimenteren en doorontwikkelen.”
De volgende stap is het uitbreiden van de federatieve laag naar andere domeinen, zoals logistiek, apps en slimme toegang. “Als straks ook fietsen, vrachtwagens en slagbomen meedoen, krijg je een digitale ruggengraat voor mobiliteit. Daar gaan we naartoe.”
Impact: maatschappelijke winst én economische slagkracht
Wat DITM oplevert, is zichtbaar én meetbaar. Minder congestie, minder emissie, meer veiligheid en leefbaarheid. Maar ook: een sterkere economische positie voor Nederland in de snelgroeiende Europese markt voor slimme mobiliteit. In de voorloper van DITM, Talking Traffic, bleek dat 60 tot 90 procent van de weggebruikers adviessnelheden opvolgt wanneer ze het systeem vertrouwen. Dat levert directe veiligheidswinst op. Ambulances bereiken hun bestemming tien procent sneller dankzij prioritering op kruispunten, terwijl vrachtverkeer soepeler en met minder uitstoot doorstroomt door slimmere verkeersregeling.
Die effecten vertalen zich naar harde maatschappelijke baten.
“Eén verkeersdode kost de samenleving drie miljoen euro,” rekent Potters voor. “Als we met deze systemen bijdragen aan Vision Zero (nul verkeersdoden) is dat onbetaalbaar. En tegelijk bouwen we een exportproduct dat wereldwijd interesse wekt. Binnen DITM komen publieke en private belangen samen in een gezamenlijk ecosysteem. “Het is geen top-down programma meer,” zegt Potters. “Iedereen brengt zijn eigen expertise mee. Daardoor ontstaan onverwachte combinaties. Zoals met VDL Groep, dat bezig is met zelfrijdende shuttles; we ontdekten pas in DITM dat we elkaars data konden gebruiken.” Die samenwerking is precies wat Brainport sterk maakt: kennis, bedrijfsleven en overheid in één ecosysteem. “Het is volwassen innovatie,” zegt Potters. “We zijn geen startup meer die in een lab experimenteert. We bouwen systemen die echt bijdragen aan de maatschappij.”
De volgende stap in verbonden mobiliteit
Na bijna tien jaar ontwikkeling en samenwerking binnen DITM is de visie van Monotch werkelijkheid geworden; een datalaag die steden, apparatuur, voertuigen en weggebruikers met elkaar verbindt. “De grootste winst,” zegt Potters tot slot, “is dat we hebben laten zien dat mobiliteit niet langer in silo’s hoeft te werken. We hebben een taal ontwikkeld waarin verkeer echt met elkaar kan praten. En dat gesprek, dat stopt niet meer. Het wordt alleen maar slimmer.”
