De vrachtwagensector kampt met een weerbarstige praktijk. Terwijl de industrie zich maximaal inspant om de transitie naar uitstootloos wegtransport mogelijk te maken en steeds meer vervoerders bereid zijn de overstap naar zero-emissie trucks te maken, blijven de randvoorwaarden achter. ‘Het ontbreken van met name de infrastructuur vormt samen met de hoge kosten het voornaamste knelpunt’, zegt Rogier van de Garde, sectievoorzitter Zware Bedrijfswagens in het Jaaroverzicht 2023 van RAI Vereniging.
De capaciteit van het energienetwerk en de mate waarin de overheid het transitieproces binnen het wegtransport faciliteert, loopt volgens hem steeds meer uit de pas met de snelheid waarmee de vrachtwagensector overschakelt van fossiel naar elektrische voertuigen. En voor waterstof dreigt straks hetzelfde.
Roep om daadkracht
Van de Garde vindt dat er van overheidswege veel meer daadkracht nodig is. Hij noemt het schrijnend dat de groei van de laadinfra hopeloos achterblijft. ‘De laad- en tankinfra voor zware bedrijfswagens in de logistiek ontbreekt op dit moment bijna volledig en het energienetwerk is totaal niet berekend op meer en zwaarder gebruik. Er moet een robuuste Europese laad- en tankinfra komen en de overheid moet voldoende financiële stimulans bieden om de aanschaf en/of het gebruik van fors duurdere uitstootloze trucks rendabel te maken.’
Marktontwikkelingen
Het aantal nieuw geregistreerde trucks groeide in 2023 in Nederland (op basis van voorlopige cijfers) met 18 procent tot zo’n 16.000 eenheden, waarmee de markt zich voor het eerst weer ruim boven het langjarige gemiddelde van 13.300 voertuigen bevindt. De sectievoorzitter wijst er daarbij op dat slechts 6,6 procent van de registraties, oftewel een krappe 1.100 exemplaren, voertuigen betreffen die zijn voorzien van een elektrische of waterstof-elektrische aandrijflijn. ‘Dat aantal blijft ver achter bij de doelstellingen van Nederland om in 2030 al 30 procent van de dan nieuw op de weg te komen zware vrachtvoertuigen uitstootvrij te hebben. Uitgaande van een gemiddeld marktvolume van ongeveer 14.000 vrachtwagens per jaar, zouden er vanaf 2030 zo’n 4.200 zero emissie trucks verkocht moeten worden.’
Forse opschaling nodig
Hij wijst er op dat Nederland zich heeft gecommitteerd aan de Europese doelstelling waarbij vanaf 2040 alle nieuwe vrachtwagens en bussen geen gebruik meer maken van fossiele brandstoffen. ‘Dit betekent dat de uitdagingen groot zijn, want op dit moment is amper 1 procent van alle trucks die in 2023 nieuw op de markt kwamen zero emissie. De bestaande knelpunten, die een forse opschaling van emissieloze vrachtwagens belemmeren, moeten dus op korte termijn worden weggenomen. Wat mij betreft is de overheid nu als eerste aan zet!’