Het Groen Staal-programma bundelt de krachten van tientallen partijen – van staalproducenten en kennisinstellingen tot de auto-industrie en recyclingbedrijven. Doel: een schonere, sterkere en meer strategische staalproductieketen met minder CO₂-uitstoot en meer hergebruik. De hele keten doet mee: van staalproductie tot recycling.
Als het over recycling gaat, komt ARN in beeld. “ARN is een van de belangrijkste spelers in ons programma”, benadrukt Erik Vegter. “Zij leiden het thema ‘terugwinning’. Zonder de inzet van ARN – en de demontage- en shredderbedrijven die bij hen zijn aangesloten – kunnen we het schroot niet op de juiste manier aanleveren voor hoogwaardige staalproductie. We zijn buitengewoon blij met hun deelname.”
Waarom staal verduurzamen?
Staal raakt niet zomaar op; ijzererts is ruim voorhanden. Maar het winnen, produceren en verwerken van staal kost veel energie en zorgt voor hoge CO₂-uitstoot. Om staal groener te maken is er innovatie nodig op meerdere fronten: productie met waterstof in plaats van kolen, slimme verwerkingstechnologie en hoogwaardige recycling.
Erik Vegter: “Er zijn al veelbelovende innovaties in gang gezet. Tata Steel wil in 2030 een van de huidige hoogovens vervangen door een veel schonere fabriek waarin ijzererts met waterstofgas wordt omgezet in Direct Reduced Iron (DRI). Hiervoor is alleen veel meer schroot nodig.” In die nieuwe fabriek wordt het staal grotendeels geproduceerd in een oven waar DRI én schroot samen worden gesmolten. Omdat DRI kostbaar is en zeker in het begin beperkt beschikbaar zal zijn, wil Tata Steel een groter deel van de grondstof vervangen door gerecycled schroot. “Schroot is een betaalbare en duurzame aanvulling op DRI. Dan is alleen de vraag: hoe kom je aan dat schroot, hoe behandel je het, en hoe zorg je dat de kwaliteit hoog blijft?
Hoogwaardig schroot uit afgedankte auto’s
Auto’s zijn niet de grootste bron van schroot in Nederland – de bouw levert bijvoorbeeld meer volume – maar het is wel een heel belangrijke. Auto’s bevatten relatief veel staal met een hoge kwaliteit en een bekende samenstelling. Daarmee zijn ze uitermate geschikt voor hergebruik in groen staal.
“Afgedankte auto’s zijn dus een waardevolle grondstof”, zegt Vegter. “En ARN heeft een uniek netwerk om dat goed te ontsluiten. Geen individueel bedrijf kan zo’n ketenverandering alleen realiseren. ARN beschikt over de kennis, de relaties én de structuur om die rol te vervullen.”
Recyclen op hoog niveau
De inzet is om het schroot zo schoon en zuiver mogelijk aan te leveren, zodat het direct kan worden gebruikt in nieuwe staalproducten. Dat vraagt om innovatie. In het programma lopen diverse projecten om de kwaliteit van schroot te verbeteren. Een voorbeeld is de zogeheten onttinningsfabriek in Leeuwarden, waar tin verwijderd wordt uit vervuild verpakkingsstaal van door consumenten weggooide blikjes.
“Metaalrecycling is complexer dan het lijkt”, legt Vegter uit. “Staal is zelden puur. Het bevat altijd legeringselementen. We ontwikkelen nu technieken waarmee we razendsnel kunnen analyseren wat er in een vracht schroot zit. Dat is essentieel om het opnieuw toe te passen in hoogwaardige producten.”
Auto-industrie als versneller
Steeds meer autofabrikanten willen hun CO₂-voetafdruk verkleinen – van productie tot end-of-life. Volvo is als autofabrikant betrokken bij het Groen Staal-consortium, net als toeleverancier SKF, de werkgever van Erik Vegter. “We hebben bij SKF lagers gemaakt van gerecycled staal en die getest. De prestaties zijn gelijk aan conventionele lagers. Dat stemt heel hoopvol. Zeker omdat lagers een van de meest belaste delen van een auto zijn en gemaakt zijn van het meest hoogwaardige staal. Er zijn nog uitdagingen, maar de eerste resultaten zijn positief.”
Het programma is erop gericht om niet alleen klimaatwinst te boeken, maar ook economische en strategische doelen te realiseren. Denk aan minder afhankelijkheid van grondstoffen buiten Europa, en nieuwe werkgelegenheid in de groene industrie. Dat vraagt ook om investeringen in onderwijs en scholing, iets waar het programma expliciet op inzet.
Samen bouwen aan een circulaire toekomst
Nederland heeft geen grote eigen auto-industrie, maar wél veel expertise op het gebied van recycling. Precies daarom is de betrokkenheid van ARN zo belangrijk. Dankzij zo’n 200 aangesloten demontagebedrijven en samen met de autodemontagebedrijven en de shredderbedrijven kan de keten structureel hoogwaardige schrootstromen leveren aan de staalindustrie.
Erik Vegter: “We willen een systeemverandering in gang zetten. En dat lukt alleen als álle schakels in de keten meedoen. Dankzij ARN hebben we een partner die de keten van autodemontage tot hoogwaardige recycling beheerst. Zonder hen was dit programma niet mogelijk geweest.”
Of lees het artikel op de website van ARN.
